W poszukiwaniu Karola Szulca

W zasadzie rozważania dotyczące tego, dlaczego w rodzinnym grobie złożona jest tylko moja praprababcia Rozalia, a nie ma tu jej męża, towarzyszyły mi od pierwszych świadomych wizyt na cmentarzu. Przez większość czasu pozostawały one jednak jedynie w mojej głowie. Gdy w końcu zdecydowałem się o to zapytać, okazało się, że nikt z żyjących nie ma pojęcia, dlaczego tak jest.

1. Grobowiec rodzinny.

Stan taki trwał przez wiele lat, aż wreszcie, na fali poszukiwań genealogicznych, odnalazłem na jednej ze stron internetowych wpis, że moja praprababka Rozalia Wesserling w 1895 roku wzięła ślub z Karolem Szulcem i że akt ten obejrzeć można w Archiwum Państwowym w Gdańsku. Wreszcie wiedziałem kogo szukać.

2. Akt małżeństwa Karola i Rozalii z 1895 r.

Żeby jednak nie było zbyt łatwo, z jakiegoś powodu, niezrozumiałego już także i dla mnie, postanowiłem, że do archiwum nie pójdę. Nie miałem wtedy żadnego doświadczenia z takimi placówkami, więc może zwyczajnie spanikowałem. Zamiast tego zacząłem się głowić, co z tym moim przodkiem musiało się stać, że nie ma go na cmentarzu. Pomysłów było wiele. Chyba najbardziej oczywistym wtedy wydawał się fakt, że prapradziadek mógł zostać gdzieś zesłany w czasie 2 Wojny Światowej i tam umrzeć. Nie dziwiło mnie to, bo podobne przypadki w mojej rodzinie były.

Gdzieś jednak, w zakamarkach mojej świadomości, zaczął kiełkować jeszcze jeden pomysł. A co jeśli prapradziadek umarł dużo wcześniej niż praprababcia? Może zginął na morzu? Przecież, jeśli zginął odpowiednio wcześnie, to pochowany mógł być na innym cmentarzu… Mój wybór padł na Oksywie.

Właściwie i tak chciałem tam jechać, by sprawdzić, czy nie odnajdę tam starych grobów z rodziny Konkel. Nie znalazłem, ale znalazł się Karol Szulc. Na nagrobku napisano, że urodził się 14.08.1870, a zmarł 23.02.1925. Po obu stronach grobu widoczna jest kotwica, czyżby jednak śmierć na morzu?

3. Nagrobek Karola Szulca.

Uzbrojony w te dane oraz świadomy faktu, że USC właściwym dla tej części obecnej Gdyni było Kosakowo, postanowiłem, że tam właśnie się wybiorę na poszukiwania. Okazało się to strzałem w dziesiątkę, choć nie obyło się bez problemów. Nie mówię tu bynajmniej o problemach z urzędnikami, czy raczej bardzo miłą panią urzędnik. Chodzi raczej o to, że pod wskazaną datą nie odnaleźliśmy ani Karola, ani żadnego innego osobnika o nazwisku Szulc. Ja ze swoim nikłym doświadczeniem zapewne bym się już poddał i szukał gdzie indziej, na szczęście nie byłem tam sam. Okazało się, że zgon nastąpił rok później niż to wykuto na nagrobku. Skąd ta różnica, nie mam pojęcia, ale Karola, czy raczej Józefa Karola odnalazłem.

4. Akt zgonu Karola.

Z aktu zgonu dowiedziałem się, że zgłaszającym był mój pradziadek Jan Konkel – znacie go już z wcześniejszych opowiadań. Karol zaś, także rybak, umarł o godz. 8:30 w swoim domu na Oksywskich Piaskach, a jego rodzicami byli Karol i Elżbieta Kreft. Znów szukam Karola, ale nie daje mi też spokoju ta nagrobkowa kotwica.

Przeszukałem wszelkie dostępne internetowo bazy i nic, no prawie nic. Znalazłem tylko akt zgonu jakiegoś Karola, który w 1871 pozostawił po sobie wdowę Louisę Kreft. Przynajmniej nazwisko się zgadza… Niestety nic więcej, nazwisko Szulc występuje na terenie parafii oksywskiej, ale nikt o imieniu Karol nie urodził się w spodziewanym przedziale czasu. Skąd przybyłeś Karolu?

Nic to, może z czasem na coś wpadnę, teraz kotwica. Przodków rybaków miałem wielu, nigdzie jednak nie pojawia się ani motyw kotwicy, ani nic innego związanego z morzem. Jedna rzecz jednak różni ten grób od innych. Reszta, o których wiem i które znam, to nagrobki powojenne. Ten jest starszy.

Słyszeliście kiedyś o czymś takim jak Merk? Otóż rybackie merki, podobnie jak mieszczańskie gmerki, to znaki za pomocą których oznaczało się między innymi swoją własność. Były one obecne na domach, łodziach i wszystkich innych rzeczach, które dany rybak posiadał. Jedna z ciekawszych prac, jaką na ten temat czytałem to: „Merki rybaków Pomorskich. Przyczynek do heraldyki i folkloru.” Bolesława Namysłowskiego. W pracy tej nie opisano niestety merków rybaków gdyńskich, ani tych zamieszkałych dalej w kierunku Gdańska, ale z monografii tej wynika jasno jak takie merki wyglądały i gdzie je stosowano. Co ciekawe, spotykane są także takie w kształcie kotwicy, a inną ważną sprawą jest to, że były one obecne także na nagrobkach. Czy możliwe jest, że ornament uwidoczniony na nagrobku Karola jest artystyczną wersją jego merku? Możliwe, choć pewności mieć nie można.

5. Merki rybackie.

Wracając jednak do sedna sprawy, udało mi się odnaleźć zapis, że rodzice Karola brali ślub w 1855 roku. Co ważniejsze jednak, otrzymałem także dostęp do skanu aktu małżeństwa. I tu nastąpił długo oczekiwany przełom. Z aktu dowiadujemy się, że Carl Schulz i Louise Kreft (jednak nie Elżbieta) biorą ślub 26 listopada 1855. Jako miejscowość wskazana zostaje Gdynia. Pan (już nie taki) młody lat 30, panna lat 24. Najważniejsze jednak zostawiłem na koniec. Otóż Carl był ewangelikiem, dlatego nie potrafiłem go odnaleźć w aktach parafii oksywskiej. Louise była katoliczką.

6. Akt małżeństwa Carl Schulz i Louise Kreft 1855 r.

Udało mi się ustalić, że parafią ewangelicką odpowiedzialną za te tereny była ta w Małym Kacku. Na szczęście skany metryk tej parafii dostępne są w sieci. Przeprowadziłem więc szybkie obliczenia pozwalające od roku 1855 odjąć liczbę lat Carla (30) i szukam.

7. Akt urodzenia Carl Schulz 1825 r.

Jest. 6 marca 1825 urodził się Carl Schulz. W Sopocie… No, tu nas jeszcze nie było… Ale już jesteśmy. Rodzice: Anna Maria i jakżeby inaczej, Carl Schulz. Zatem kolejny Karol trafia na tapetę i rozpoczynają się nowe poszukiwania. Niestety tu już będzie trudniej, metryki się skończyły… Ale może uda mi się trafić na jego trop w jakiś inny sposób.